Η Αθήνα του χθες, του σήμερα, του αύριο

-Καλώς ήρθατε στο διεθνές αεροδρόμιο Αθηνών! Ακούγεται η φωνή της αεροσυνοδού καθώς το αεροπλάνο προσγειώνεται στο Ελευθ. Βενιζέλος.
-Welcome to Athens international airport. Κι εσύ πλημμυρίζεις από συγκίνηση και περηφάνια, καθώς μια ανατριχίλα διαπερνά το κορμί σου!
Είμαστε διψασμένοι για ταξίδια, να αφουγκραστούμε, να εξερευνήσουμε, να γνωρίσουμε. Αναχωρούμε χαρούμενοι, αλλά γρήγορα μας πνίγει η νοσταλγία της επιστροφής και αν τύχει να ακούσουμε και κάποιον να μιλά την γλώσσα μας, νοιώθουμε ότι η Ελλάδα μας ακολουθεί και όχι ότι εμείς την ταξιδεύουμε, μέσα από την γλυκύτητα της γλώσσας μας, τις γεύσεις, τις μυρωδιές, την ιστορία και τον πολιτισμό μας!
-Αθήνα ίσον Ελλάδα. Για όλους όσους μεγαλώσανε κοντά της, στο κέντρο ή στα προάστιά της, που σκαρφάλωσαν πιά κι εκείνα ως τις παρυφές της Πάρνηθας, της Πεντέλης και του Υμηττού ή κατηφόρισαν ως τις γαλήνιες αμμουδιές του Σαρωνικού κόλπου και ως το πολύβουο λιμάνι του Πειραιά.
Μια τεράστια περιοχή είναι πια η Αθήνα, που ξεκινά από τον αστικό ιστό, την μητροπολιτική, πολυκεντρική πόλη και ξεχύνεται στους γειτονικούς δήμους. Ενωμένη πιά σήμερα, παρουσιάζει ένα ετερογενές μωσαϊκό, πυκνοκατοικημένων περιοχών, με διαφορετικής ταυτότητας κατοίκους!
-Η μεγάλη κάθοδος, η αστυφιλία που γέμισε μεταπολεμικά την Αθήνα ευθύνεται για την χαοτική κατοίκησή της. Οι παππούδες μας μετά από όσα είδαν και έπαθαν, τα σκληρά χρόνια του πολέμου και του αλληλοσπαραγμού, ήθελαν τα παιδιά τους να έχουν μια καλύτερη τύχη.
Απαρνήθηκαν λοιπόν οι νέοι την ύπαιθρο, λάτρεψαν το τσιμέντο, μίσησαν το χώμα, τράβηξαν την πόρτα του πατρικού τους βιαστικά και έριξαν για πολλά χρόνια, μαύρη πέτρα πίσω τους!
Διαμερίσματα κλουβιά αγοράστηκαν ακόμα και από τα σχέδια κι έτσι περίπου άρχισε το πνίξιμο της πόλης και η ερήμωση της επαρχίας αργότερα. Πολυκατοικίες κουτιά, ενωμένες σχεδόν η μία δίπλα στην άλλη, απαγορεύουν στον ήλιο να περάσει… Οι κήποι και οι αυλές χάθηκαν. Έμειναν στα στενά πεζοδρόμια, μόνο οι ακακίες και οι νεραντζιές, να μοσχομυρίζουν την Άνοιξη και να γίνονται οι καρποί τους αιτία πολέμου ανάμεσα σε γειτονικά σχολικά συγκροτήματα! Οι γειτονιές χάθηκαν, τα πάρκα και οι πλατείες μετακόμισαν παρά έξω!!!! Ευτυχώς έμεινε ο Εθνικός κήπος και το Πεδίο του Άρεως!
Για χάρη της αντιπαροχής αργότερα, θυσιάστηκαν πολλά διώροφα σπίτια, αρχοντικά και νεοκλασικά στις πλούσιες συνοικίες του κέντρου. Μπορεί να υπήρξε οικοδομική άνθιση και εργασία, αλλά η πόλη είχε ήδη αρχίσει να αλλάζει πρόσωπο! Πόλη γεμάτη αντιθέσεις από τότε έως και σήμερα η Αθήνα, σεβάστηκε τον πολιτισμό, τα γράμματα και τις τέχνες, χάρη κάποιων σπουδαίων συμπατριωτών μας που φάνηκε ότι προέβλεπαν το κακό που έρχεται και μπήκαν με δυνατά επιχειρήματα μπροστά……..
Μένει τώρα στις συναντήσεις μας να συζητάμε, νοσταλγώντας όλα αυτά που έχουμε ζήσει και που για τους νεότερους δεν έχουν ίσως καμία σημασία.
Δεν είναι ψέμα, όταν λέμε ότι στ’ αυτιά μας αντηχεί ακόμα η σφυρίχτρα του τροχονόμου στα Χαυτεία, η Ομόνοια με το ταπεινό σιντριβάνι της, η οδός Αιόλου με τα μικρά εμπορικά της, η πλατεία ταχυδρομείου (Κοτζιά) με τα υπέροχα κτίσματά της. Το ξάφνιασμα του πρώτου πολυκαταστήματος.
«Αφοί Λαμπρόπουλοι» με τις τεράστιες βιτρίνες και ο παραμυθένιος όροφος παιχνιδιών του «Μινιόν» λίγο πιο κάτω στην αρχή της Πατησίων!
Η τραγανή, μελένια γεύση των λουκουμάδων στον Κρίνο, με την κανέλλα να ευφραίνει τον ουρανίσκο μας, απαραίτητη στάση όλων μετά τα ψώνια.
Στο καλωσόρισμα της πόλης, η πύλη του Αδριανού, του Ρωμαίου που τόσο αγάπησε την Αθήνα, οι στύλοι του Ολυμπίου Διός, το Ζάππειο με την Αίγλη, ο Εθνικός κήπος, με τις πάπιες και τα πράσινα μονοπάτια του, το παλάτι του Όθωνα, που μετατρέψαμε σε θορυβώδες κοινοβούλιο!
Οι αγέρωχοι εύζωνοι της τότε βασιλικής φρουράς και η παιδική λαχτάρα μας να ταΐσουμε με το χέρι μας όλα τα μονίμως πεινασμένα περιστέρια!
Η τριλογία της Πανεπιστημίου, που έμοιαζε να συνδέει το παλιό με το νέο και γύρω της τα αριστουργήματα του Τσίλερ, που ευτυχώς αρκετά στέκουν ακόμα αγέρωχα στον χρόνο, σεβαστή κληρονομιά, για τις επόμενες γενιές !
Η παλαιά Βουλή, με τον Κολοκοτρώνη έτοιμο να καλπάσει.
Το καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό Στάδιο, που έφερνε πάντα στον νου μας την δόξα των πρώτων Ολυμπιακών αγώνων! Απέναντί του εκεί που πάντα μεσουρανεί ο Αττικός ήλιος, λίγο πριν χαρίσει τα υπέροχα βασιλέματά του, αγέρωχος ο Παρθενώνας, επιβλέπει με το πολιτισμένο βλέμμα του την πόλη.
Μια πόλη σεμνή, ανθρώπινη, με όμορφες γειτονιές, χαμηλά σπίτια, μικρές βιοτεχνίες και μικρομάγαζα κάθε λογής, με μικροπωλητές που διαλαλούσαν την πραμάτεια τους. Με τα πρώτα τρόλεϊ εξαρτημένα από τα ηλεκτρικά τους καλώδια, στο πιο γνωστό δρομολόγιο τους, Παγκράτι–Κυψέλη. Χρειάστηκε αργότερα, να ταράξουν τα ακύμαντα νερά κάποιοι ευφυείς, διορατικοί και συνειδητοποιημένοι πατριώτες μας, που επέμεναν να ενωθούν όλοι οι αρχαιολογικοί χώροι της Αθήνας και όχι μόνο.
Ο Στ. Μάνος, ο Αντων. Τρίτσης, η Μελίνα Μερκούρη. Οραματιστές και εραστές της ένωσης και οι τρείς, έβαλαν το πρώτο λιθαράκι που είχε σαν αποτέλεσμα αυτό που εμείς απολαμβάνουμε σήμερα, αυτή την σπουδαία περιπατητική διαδρομή που συνεχίζει να διευρύνεται!
Και μετά ήρθαν ο Κεραμικός, ο Γκάζι, του Ψυρρή, ανοίξαμε σε έκταση τα χέρια μας και τρέξαμε… Η αλλαγή του αιώνα ήρθε πολύ γρήγορα και κανείς μας δεν ήξερε πόσο έτοιμοι είμαστε… Η καρδιά της πόλης όμως έπρεπε ν’ ανοίξει νέες αρτηρίες, ν΄ αφήσει να τρέξει νέο αίμα μέσα τους, να βοηθηθεί.
Κι έτσι ήρθε το μετρό στις ζωές μας και θαρρείς μας χάρισε λίγο περισσότερο οξυγόνο και απάλυνε την δύσκολη καθημερινότητά μας.
Ας θυμηθούμε την περηφάνια μας, εκείνες τις αξέχαστες βραδιές των Ολυμπιακών αγώνων, που νόμιζες πως όλα τ’ αστέρια τ’ ουρανού είχαν σχηματίσει ένα λαμπρό στεφάνι προστασίας πάνω της!
Μετά συνέβησαν κι άλλα που την πλήγωσαν. Γιατρέψαμε την σπασμένη καρδιά της όμως, όπως εκείνα τα σπασμένα πεζοδρόμια, τα μαγαζιά και τις τράπεζες, που το κράτος του παραλόγου, με περίσσιο θράσος, κατέστρεψε και διέλυσε αναίτια…… σε μια νύχτα!
Και η Αθήνα ανοίγει άφοβα την αγκαλιά της και με περηφάνια παντρεύει το αρχαίο με το νέο, το σημερνό με το αιώνιο και σιγά–σιγά, λυτρώνεται!
Το Μουσείο της Ακρόπολης κρατά τα σκήπτρα και αναζητά επίμονα τα κλεμμένα γλυπτά του…. Νέα ιδιωτικά Μουσεία λαμπρύνουν την καρδιά της, η Πινακοθήκη στέκει αγέρωχη και πάλι, το παλιό εργοστάσιο του Fix καμαρώνει πλέον σαν κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Hilton ανανεώνεται, η Μεγάλη Βρετάνια έγινε το κόσμημα της Τουριστικής φιλοξενίας μας, η Ομόνοια γέμισε καινούργια ξενοδοχεία γύρω από το νέο σιντριβάνι της. Η καρδιά της πόλης χτυπά πια σε πιο έντονους ρυθμούς, οι επισκέπτες της το έχουν πλέον αντιληφθεί και την κατακλύζουν. Η Αθήνα ως τουριστικός προορισμός, κερδίζει πλέον το στοίχημα, σημάδι αναγέννησης; Ένδειξη της μεγάλης προσπάθειάς μας; Η μήπως όλα πιά συνωμοτούν υπέρ της; Μακάρι!
Ότι κι αν συμβαίνει, ας την αφήσουμε να μας το εκμυστηρευτεί μόνη της! Εξ άλλου τα διαμάντια, δεν χάνουν ποτέ ούτε την λάμψη, ούτε και την αξία τους!

Καλό καλοκαίρι!

10 Ιουλίου 2022

Μαρία Φετοκάκη