Στο νεραϊδότοπο των Αθαμανικών ορέων (Τζουμέρκων)
Οι γιορτινές μέρες και νύχτες πέρασαν, με όση διάθεση είχε ο καθένας μας να τις ζήσει! Φέτος ο χειμώνας ήρθε στην ώρα του κι εμείς τον υποδεχθήκαμε μάλλον χαρούμενοι, μιας και τον είχαμε πραγματικά ανάγκη. Όλα στην ώρα τους, όπως και παλιά, το κρύο, το χιόνι, η βροχή, όλα τα είχαμε ανάγκη... κι όλα τα αναζητούσαμε!
Τις ημέρες λοιπόν που αποχαιρετούσαμε το γλυκό φθινόπωρο, η Συντροφιά μας με περίσσια διάθεση και πάντα ζωηρή, ξεκίνησε ένα τετραήμερο ταξίδι στα Τζουμέρκα, που το επαναλάμβανε λόγω της απαράμιλλης ομορφιάς τους, για τρίτη φορά.
Αιτία η ανέγγιχτη φύση τους, οι κοφτερές γρανιτένιες κορφές τους, πάνω από τα 2000 μέτρα, οι σχεδόν πενήντα γάργαρες πηγές τους, οι άπειροι μικροί καταρράκτες με τα κελαριστά νερά τους, που συναντάς συχνά στο διάβα σου. Με εντονότερη την υγρή, μεγαλόπρεπη παρουσία του ποταμού Αράχθου, όταν γλιστρά ορμητικός και με βοή, κάτω από τα 55 πέτρινα γεφύρια του, με αδιαπραγμάτευτους πρωταγωνιστές το νεόκτιστο γεφύρι της Πλάκας, το μεγαλύτερο μονότοξο των Βαλκανίων, γνωστό και από το πρωτόκολλο της Πλάκας στις 29/2/1944 για την κατάπαυση των εχθροπραξιών του εμφυλίου πολέμου, αλλά και το παλιό ιστορικό γεφύρι της Άρτας, πριν πέσει και χαθεί στην υγρή αγκαλιά του Αμβρακικού.
Το μήκος του ποταμού που φθάνει τα 150 χιλ. από το Μαυροβούνι του Μετσόβου που πηγάζει, δημιουργεί στο διάβα του μοναδικές λιμνοθάλασσες, όπως τη Ροδιά, τη Λογαρού, τη λίμνη Πουρναρίου. Στεφανωμένος σε όλο σχεδόν το μήκος του, από τα παρόχθια δάση με πλατάνια, λεύκες, πικροκαστανιές, πουρνάρια και στα ψηλότερα από σκουρόχρωμα έλατα! Από το 1881 έως το 1912 αποτελούσε το φυσικό όριο μεταξύ Ελλάδας και Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Σήμερα καμαρώνει για τα όμορφα χωριά του, που άλλοτε καθρεφτίζονται στα νερά του και άλλοτε φωλιασμένα λες, μέσα στα ελατοδάση, στις φουντουκιές τις κερασιές και τις βελανιδιές, ξεπροβάλουν όλο ζωντάνια, με τις κόκκινες και τις γκρίζες αριστοτεχνικά φτιαγμένες σκεπές τους.
Άγναντα, Πράμαντα, Μελισσουργοί, Καταρράχτης, Βουργαρέλι, Κουκούλι, Τσόπελα, Κτιστάδες, Κυψέλη το χωριό του γνωστού φωτογράφου Κώστα Μπαλάφα, το Συρράκο πατρίδα του ποιητή μας Κ. Κρυστάλλη. Όνομα που σημαίνει στους Βλαχόφωνους πληθυσμούς, (seroco-φτωχός), με τα πετρόκτιστα σπίτια του, με τις γκρίζες προσόψεις και τις γκρίζες ριγμένες σκεπές τους, μια ζωντανή ομορφιά! Ένα καλοδιατηρημένο μονοπάτι αρκετής δυσκολίας, που δεν φοβηθήκαμε να διαβούμε, σε φέρνει στο άλλο πετρόκτιστο χωριό τους Καλαρρύτες, με πρωταγωνιστή τον «Άκανθο», το παραδοσιακό καφενείο που λειτουργεί από το 1840, στην πάνω πλατεία του χωριού και την πετρόκτιστη σχολή αργυροχρυσοχοΐας. Οι πρόγονοι της οικογένειας Bulgari, της γνωστής ιταλικής φίρμας, δεν έζησαν στην γενέτειρά τους την Παραμυθιά Ιωαννίνων, αλλά στα φτωχικά και δύσβατα Τζουμέρκα και δη στους Καλαρρύτες έως το 1819, βοηθώντας στην οικονομική άνθηση του χωριού, ασχολούμενοι από τότε με την αργυροχρυσοχοΐα!
Το ένα χωριό λες και καμαρώνει το άλλο και όλα μαζί, σαν μια γροθιά, κρατούν την πατρίδα μας όρθια, συντηρώντας τη ζωντάνια που απαιτείται, απλά για να επιβιώνουν οι λίγοι γέροντες τον χειμώνα και οι φυσιολάτρες επισκέπτες όλου του χρόνου! Με μεγάλο ποσοστό ανθρώπων τρίτης ηλικίας και λιγοστών νεότερων, που προσπαθούν με περίσσια προσπάθεια και θέληση, να ξεκινήσουν κάτι νέο, για να τα κρατήσουν ζωντανά!
Τη σκληρότητα της ζωής τους, την μαρτυρούν τα λόγια τους, εν αντιθέσει με τα χαμογελαστά μάτια τους, που όταν σε κοιτούν, βγάζουν μια ευγένεια και ένα χαμόγελο, αυθόρμητο και ειλικρινές, που σε σκλαβώνει!
Μικροί πέτρινοι ξενώνες με αξιόλογη φιλοξενία, ξεφυτρώνουν σε όλα τα χωριά. Σου ετοιμάζουν πρωινά με τοπικά προϊόντα, σου προσφέρουν τη όμορφη θαλπωρή από τα τζάκια τους, την καλή παρέα με ιστορικές και όχι κουβέντες κι εσύ ζεις για λίγο εκείνο το όμορφο παραμύθι του χωριού, των γονιών και των παππούδων σου! Και θυμάσαι όταν μικρό παιδί, τους άκουγες με διεσταλμένες τις κόρες των ματιών σου να εξιστορούν πράγματα, που άλλοτε καταλάβαινες και άλλοτε όχι!
Ποιος θα πίστευε σήμερα, ότι το τελωνείο της Ελλάδας ήταν στο σημείο που στέκει έως τώρα το γεφύρι της Πλάκας και ότι πλάι του, το μικρό γερασμένο κτίσμα υπογραφής το 1944. Από τον θρόνο της εκεί ψηλά η κορφή της Στρογγούλας, με άγρυπνο βλέμμα παρατηρεί και προστατεύει, όσα δεν βλέπει, ο βιαστικός περιπατητής στα 47 χωριά των Αθαμανικών ορέων! Όσο οι δροσερές βρύσες, η Κρυστάλλω, η Αρχόντω, η Μαριγώ, θα μας ξεδιψούν στα χωριά τους, όσο το Νεραϊδογέφυρο θα στέκει ακμαίο στο Βουργαρέλι, όσο οι νεροτριβές με τα φουριόζικα νερά τους, θα πλένουν φλοκάτες και κιλίμια στα Άγναντα και στα Πράμαντα, όσο οι δίδυμοι καταρράχτες θα κατρακυλούν με θόρυβο τα νερά τους από τα 100 μέτρα ύψος, τα χωριά δεν θα πάψουν να λένε καλημέρα, πρώτα στον βασιλιά ήλιο και μετά σε κάθε τολμηρό επισκέπτη, που θα ήθελε να τα περπατήσει και να τα γνωρίσει!
Κάτω από την γη, εκεί που το βουνό στερεώνει τις ρίζες του, ένα σπήλαιο προβάλλει την υγρή παρουσία του, το σπήλαιο της Ανεμότρυπας. Σταλακτίτες, σταλαγμίτες, μικρές λίμνες και πετρώματα από καθαρό ασβεστόλιθο, το καθιστούν ιδιαίτερο! Άφησα τελευταίο το προσκύνημά μας στην Μονή Κηπίνας, που κρέμεται κυριολεκτικά, καθώς είναι χτισμένη, στο κοίλο ενός άγριου κατακόρυφου βράχου, που σου προκαλεί δέος, με αγιογραφίες του 17ου αιώνα.
Πρέπει να με πιστέψετε φίλοι μου, δίκαια ονόμασαν τούτο τον τόπο Άλπεις της πατρίδας μας, γιατί τα Τζουμέρκα είναι ένας κρυφός νεραϊδότοπος που φυλακίζει το βλέμμα σου, σε κρατά αιχμάλωτο, σου χαρίζει την ωραιότερη αίσθηση απομόνωσης που μπορείς να ζήσεις και η εμπειρία της διαμονής σου με τις νεράιδες γύρω σου, είναι από τις ωραιότερες!
Καλή δημιουργική χρονιά με υγεία και αγάπη!
09 Ιανουαρίου 2025
Μαρία Φετοκάκη
